آشنایی با منارجنبان اصفهان
منارجنبان یکی از مشهور ترین آثار تاریخی ایران است که در خیابان آتشگاه، در فاصله شش کیلومتری غرب شهر اصفهان و در مسیر اصفهان به نجف آباد، در محله ای به نام کارلادان واقع شده است. منار جنبان بنایی است کهن، به صورت یک بقعه و دو مناره که بر فراز مقبره ی عارفی گمنام به نام عمو عبدالله کارلادانی، بنا شده و بر اساس تاریخ سنگ نوشته، این مقبره در سال ۷۱۶ هجری قمری ساخته شده است.
این بنا با مساحتی حدود ۱۴۶ مترمربع و مناره هایی به ارتفاع هفت و نیم متر از سطح بام، یکی از آثار معماری دوره ایلخانیان به شمار می رود. سقف بنا با کاشی کاری های لاجوردی و فیروزه ای پوشانده شده و چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند. بر فراز این بنا که از شاهکارهای معماری ایران است، دو مناره ی زیبا قرار گرفته که ارتفاع هرکدام از سطح زمین ۱۷.۵ متر و پهنایشان هم ۹ متر می باشد
. نکته مهم در مورد این بنا این است که با حرکت دادن یک مناره نه تنها مناره دیگر، بلکه کل بنا مرتعش می شود.
جهانگردانی که به نقاط مختلف دنیا سفر کرده اند، در مشاهدات خود مناره هایی را معرفی کرده اند که در نقاط دیگر جهان، همین خصوصیت را داشته اند.
در کشورهای عراق و عربستان هم منار جنبان های زیادی وجود دارد. آنچه مسلم است،
این بنا با چنین هدفی طراحی نشده و از این رو حرکت دادن بیش از حد آن، باعث تخریب این اثر تاریخی و ارزشمند خواهد شد. در حال حاضر از این اثر تاریخی، به شدت مراقبت و حفاظت می شود.
دلیل تکان خوردن مناره های منارجنبان اصفهان چیست؟
اگر فردی از ۱۷ پله داخل هر مناره که از بام بنا تا بالای هر مناره وجود دارد، بالا رفته و دستهای خود را داخل یکی از دیوارهای واسط میانی پنجرههای فوقانی آن قفل و شروع به تکان دادن مناره کند، مناره به حرکت در آمده و همزمان با آن مناره دیگر و در واقع کل ساختمان به نوسان در میآید که تنها نوسان مناره قابل دیدن است. همچنین برای دیدن نوسان بنا میتوان لیوان آبی را بر روی قبر “عمو عبدالله” قرار داد
و سطح لغزان آن را مشاهده کرد. به کاربردن آجرهایی با ویژگیهای خاص که ضریب ارتجاعی بالاتری نسبت به آجرهای به کار رفته در بخشهای دیگر دارد و کاربرد قوانین فیزیکی در این بنا نه تنها راز جنبیدن مشهورترین مناره جنبان جهان را آشکار میکند بلکه بیانگر دانش فنی عمیق سازندگان آن در هفت قرن پیش بوده است،
سازندگانی که نامی از آنها به طور مشخص در دست نیست. تکان خوردن منارههای این بنا تا مدتها برای دانشمندان پرسش برانگیز بود. معماری اسرار آمیز این بنا برای بسیاری هنوز هم در هاله ابهام باقی ماندهاست.
منطقیترین علتی که برای تکان خوردن منارهها وجود دارد، پدیده فیزیکی تشدید یا پدیده رزونانس است. چون منارهها سبک معماری مشابهی دارند، تکان خوردن یکی روی دیگری اثر میگذارد. نکته جالب در این بنای تاریخی آن است
که با حرکت دادن یک مناره، نه تنها مناره دیگر به حرکت در میآید، بلکه تمامی این ساختمان به لرزه درمیآید.