عمارت صدری اصفهان

ظل السلطان بسیاری از شاهکارهای ممتاز اصفهان را که موجب حیرت جهانیان بود نابود کرد. در واقع، آخرین سال های حکومت ظل السلطان در اصفهان به منزله طوفان ویرانگر بود. در ششمین بخش از مجموعه یادداشت های «هنر یا کلنگ»، عمارت صدری از نظر گذرانده می شود.

هرچه ظل السطان حاکم زمان ناصرالدین شاه در اصفهان، کاخ و باغ و عمارت خراب کرده است، میرزا حسین خان صدر اصفهانی، حاکم اصفهان در زمان فتحعلی شاه، به مرمت و آبادانی بناهای اصفهان همت گمارده است. یکی از بزرگ‫ترین بناهایی که وی در اصفهان و در حوالی خیابان سعدی نزدیک میدان نقش جهان ساخته بود عمارت صدری نام داشت.

عمارت سعدی را حاج میرزا محمدحسین خان نظام الدوله صدر اصفهانی، حاکم اصفهان و وزیر فتحعلی شاه ساخته بود و از بهترین عماراتی بود که ویران شد. مجدالاسلام کرمانی می گوید در سال ۱۳۲۰ ظل السلطان به تهران نوشت که عمارات دولتی نیاز به تعمیر دارند و هزینة آن باید از فروش «بناهای بی معنی که در بیابان افتاده است» بدست آید. از تهران شخصی بنام صنیع نظام مأمور شد که به اصفهان آمده و بدین کار بپردازد.

فروشگاه اینترنتی اصفهان 

این عمارت را قبل از ویرانی این طور توصیف کرده‌اند: «خانه ای دیدم بسیار بزرگ صحن آنجا تقریباً ۳ هزار ذرع بلکه بیشتر. چهار سمت آن عمارت داشت موافق سلیقه امروزی، تا زیر طاق نقاشی شده آن هم به قسمی که امروز از عهده هیچ نقاش ماهری برنمی آید. درها همه خاتم کاری که هر ذرعش امروز ۲۰۰ تومان قیمت دارد و عجیب تر آن که در تمام این عمارت که تقریباً در چهار طرف سی اتاق مسکونی بسیار بزرگ مزین و چند اتاق مختلف برای آبدارخانه و قهوه خانه و سفره خانه و غیره و حیاط و اندرون و حمام بسیار ممتاز داشت، به قدر ۱۰ تومان تعمیر لازم نداشت…چوب و آجر و آجرپاره آنجا را از قرار باری ۲ عباسی فروختند» .

جابری انصاری سال تخریب این بنا را ۱۳۱۷ هجری قمری می‌داند و ذکر می کند که برای منصرف کردن حاکم از این کار به چند تن از بزرگان اصفهان جهت وساطت مراجعه کرده و گفته: «ریشه این عمارات را برانداختن میمنت ندارد» اما این پادرمیانی ها سودی نبخشیده و جای خالی این عمارت زیبا، برای مدت زیادی تبدیل به زمین فوتبال شاگردان مدرسه سعدی سابق می شود و حتی تصویری از آن موجود نیست.
روزنامه زاینده رود در شوال ۱۳۲۸ قمری در سوگ این عمارت چنین نوشت: «انسان وقتی که می‌بیند عمارات صدری و تالار طویله خراب و اراضی آن کشتزار یک نفر مفت خوار است، هوش از سرش به در می‌رود و برق غیرت می‌خواهد او را بسوزاند».